Przez miniony weekend 8 – 9 lipca 2022 roku Regionalne Centrum Kultury im. Zbigniewa Herberta w Kołobrzegu otworzyło na uczestników i gości czwartej edycji Ogólnopolskiego Przeglądu Twórczości Przemysława Gintrowskiego „Pamiątek”. Pierwszym aktem Przeglądu był czterogodzinny maraton przesłuchań konkursowych, wartko poprowadzony przez znakomitych dziennikarzy radiowych: Teresę Drozdę i Pawła Sztompke. Nudy nie było. Dwadzieścia cztery „podmioty wykonawcze” (soliści, soliści z akompaniatorami, duety i jeden tercet) pokazali Gintrowskiego w całej kolekcji zwierciadeł i ram, liczna widownia miała okazję posłuchać utworów Patrona konkursu w rozmaitych konwencjach – od dominujących ilościowo wykonań „kanonicznych”, przez oryginalne instrumentaria i wokalizy, przez śpiew z nutą jazzową, aż po rytualne zawodzenie pomalowanych wojowników w skórach zwierząt. Większość uczestników zaprezentowała profesjonalną sceniczną dojrzałość, wyrażając i wywołując mocne estetyczne wzruszenia, było też kilka błysków scenicznego artyzmu z najwyższej półki.
Jury, w składzie: Beata Molak-Bychawska, Agnieszka i Julia Gintrowskie, Przemysław Tejkowski, Paweł Paluch, Hadrian Filip Tabęcki, Katarzyna Pechman, Michał Kaczmarczyk po wysłuchaniu 24 wykonawców postanowiło, że zwycięzcą czwartej edycji „Pamiątek” oraz zdobywcą nagrody głównej Jacka Kurskiego, prezesa Zarządu TVP ( 15.000 zł) został Mariusz Orzechowski z Hajnówki. Głos z głębin wyśpiewał „Zapałki” i „Kanapkę z człowiekiem” na tle zapętlonych w looperze dźwięków wokalu i gitary, dobywając z piosenek cały ich dramatyzm. Laureat otrzymał także nagrodę Anny Mieczkowskiej – Prezydent Miasta Kołobrzeg.
Druga nagroda oraz nagroda publiczności przypadła Dorocie Kuzieli z Wrocławia, białemu aniołowi na scenie, który akompaniował sam sobie na skrzypcach. „Tylko kołysanka” i „Do Marka Aurelego”, zaśpiewane czysto i przejmująco, i jeszcze opatrzone pustynną wokalizą… Laureatka otrzymała nagrodę w wysokości 10. 000 zł przyznaną przez Jacka Kurskiego, Prezesa Zarządu TVP.
Trzecią nagrodę otrzymał anioł czarny – krakowianka Sandra Mika (wyróżniona także w poprzedniej edycji „Pamiątek”). „Jeszcze dzień” oraz „Powrót” w jej wykonaniu wyróżniły się prawdziwie jazzowym temperamentem. Otrzymała 5.000 zł również przyznane przez Jacka Kurskiego, Prezesa Zarządu TVP.
Jury – jak podkreśliła to przewodnicząca obradom Beata Molak-Bychowska – doceniło wykonania oryginalne, „niekanoniczne”, innowacyjne w sposobie śpiewania czy aranżacji. Prócz nagród głównych rozdano także pięć równorzędnych wyróżnień. Dla duetu JPG: Justyny Piesik-Kendry z Piotrkowa Trybunalskiego i Piotra Grzelaka z Łodzi, za przyodzianą w bogatą aranżację „Modlitwę o wschodzie słońca” oraz niezwykle dramatyczną interpretację „A my nie chcemy uciekać stąd”. Dla Szymona Bruckiego z Torunia, wyjątkowo biegłego gitarzysty o czystym głosie – za gniewnego „Syna marnotrawnego” i jeden z najładniejszych „Powrotów” w tej edycji Przeglądu. Dla Michała Konstrata z Warszawy, który ponadto nagrodzony został przez Audytorium 17 zaproszeniem do profesjonalnego studia i promocją utworów w regionalnych rozgłośniach radiowych, za inteligentne, opatrzone stosowną dozą ironii zaśpiewanie „Margrabiego Wielopolskiego” i „Karola Levittoux”. Dla Łukasza Jędrysa z Olsztyna, który poczęstował kołobrzeską publiczność potężną dawką emocji, wykonując piosenki „Wróżba” oraz „Ja” (skonfrontowane z „my”, wyśpiewanym ze stosowną dozą pogardy). Piątym wyróżnionym został Krzysztof Kania z Krakowa, który z młodzieńczą werwą i aktorskim zacięciem zaprezentował „Kaligulę” i „Karola Levittoux”. Krzysztof Kania zdobył ponadto – za swą wrażliwość i miłość do Patrona Przeglądu – nagrodę Stowarzyszenia Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych SAWP (1000 Euro) oraz nagrodę Radia Rzeszów (winylowy biały kruk z nagraniem pełnej wersji „Raportu z oblężonego Miasta”). Ostatnią laureatką na scenie, zdobywczynią nagrody organizatora Przeglądu, stowarzyszenia Katolicka Inicjatywa Kulturalna, została Anna Kurdybacha z Poznania, która pięknie, czysto i z mocą wyśpiewała „Pieśń o śnie” i Jastrunowe „Dziady”.
Laureaci otrzymali ponadto nagrody finansowe Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w wysokości 2000 zł a także upominki rzeczowe ufundowane przez Wydawnictwo Biały Kruk, PKN Orlen, Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego, Rozgłośnię Polskie Radio Rzeszów i Polską Fundację Narodową.
Niesamowite emocje w premierach artystycznych
Licznie zgromadzeni widzowie mogli obejrzeć aż trzy premiery artystyczne.
Na początku był to spektakl muzyczny „Ślepcy”. Pionowe słupy światła wydobyły z mroku sceny trzech wykonawców: Marcina Fideckiego (klawisze), Marcina Gałkowskiego (gitary) i Norberta „Smołę” Smolińskiego, znanego kołobrzeskiej widowni m. in. jako frontman zespołu Contra Mundum, tym razem będącego reżyserem i głównym wykonawcą „Ślepców”. Ekspresyjny głos wokalisty wyśpiewał mroczny zestaw piosenek o bólu, śmierci, niewoli i niesprawiedliwości. Wokaliście wtórowało recytatorskie echo: głos Przemysłwa Tejkowskiego na tle niepokojącego dźwiękowego tła niósł trudną Herbertowską otuchę: jeszcze dzierżymy ruiny świątyń widma ogrodów i domów/ jeśli stracimy ruiny nie pozostanie nic. Spektaklowi towarzyszyły ciemne animacje Konrada Dakowicza, umiejętnie układającego palce w ranie świata. Na szczęście – po długiej owacji – był jeszcze deser: krzepiące słowo od Smoły, gorzko-ironiczny (ale jednak…) „Śmiech” i głos Tejkowskiego z fragmentami Herbertowskiego „Przesłania…”.
Po premierowych „Ślepcach” przyszedł na „Pamiątkach” czas na „Przesłuchanie człowieka”. Oto Przemysław Gintrowski budzi się w przedsionku tamtego świata, a w kolumnie niebiańskiego blasku czeka na niego Anioł… Rozmowa Artysty (w tej roli Przemysław Tejkowski, aktor i reżyser spektaklu) z nadprzyrodzoną „substancją” (Adrianną Kieś), trochę zmysłowa, trochę mistyczna, krąży między anegdotą a metafizyką, a niebiańskie „łącza” sprawiają, że bohaterami dramatu stają się widzowie. Czy Anioł zawiedzie duszę Gintrowskiego do raju, czy może stanie się coś wręcz przeciwnego? Lecz nie uprzedzajmy wypadków… Duet Tejkowski – Kieś wykreował pełne życia postacie, świetnym aktorstwem i świetnym śpiewaniem dowiódł, że w naszych zepsutych czasach możliwy jest jeszcze teatr dostarczający szlachetnych wzruszeń, teatr, który pięknie wypowiada proste prawdy.
Trzecią premierą na tegorocznych „Pamiątkach” był koncertowy spektakl „Opowieść zesłańców”, ułożony według pomysłu Jacka Pechmana, wyreżyserowany przez Annę Żochowską i Michała Konarskiego, wykonany przez świetnie śpiewających aktorów Teatru od Czapy: Aleksandrę Rozwadowską, Zuzę Wiśniewską, Stanisława Bukowskiego, Michała Konarskiego, Wojciecha Żochowskiego oraz (gościnnie) Julię Gintrowską, z towarzyszeniem muzyków: Dariusza Bafeltowskiego i Bartosza Bednarka (gitary) oraz Grzegorza Kasperczyka (fortepian). Na program złożyły się głównie te piosenki z muzyką Gintrowskiego – i słowami Jacka Kaczmarskiego, Zbigniewa Herberta i Jerzego Czecha – które zdawały sprawę z bolesnych i naznaczonych okrucieństwem relacji Polski z potężnym sąsiadem, niezależnie od tego, czy zwał się Rosją czy Związkiem Sowieckim. Spektakl, wymyślony rok temu, w obecnych wojennych okolicznościach stał się boleśnie aktualny. Władcy – wciąż nowe wcielenia Iwana Czwartego, poddani – wciąż tak samo pokorni, pod tym samym knutem…
Organizatorem Przeglądu jest stowarzyszenie Katolicka Inicjatywa Kulturalna w Kołobrzegu.
Współorganizatorem jest Narodowe Centrum Kultury.
Honorowy patronat nad „Pamiątkami” objęli: najbliższa rodzina Barda – Agnieszka Gintrowska (żona) i Julia Gintrowska (córka), prof. Piotr Gliński – wicepremier i minister kultury, dziedzictwa narodowego, Zbigniew Bogucki– wojewoda zachodniopomorski, Anna Mieczkowska – prezydent miasta Kołobrzeg.
IV Ogólnopolski Przegląd Twórczości Przemysława Gintrowskiego „Pamiątki” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a zorganizowano we współpracy z Narodowym Centrum Kultury.
Przegląd dofinansowano ze środków Polskiej Fundacji Narodowej.
„Pamiątki” dofinansowano ze środków Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego w ramach Funduszu Patriotycznego.
Przegląd dofinansowano również ze środków Gminy Miasto Kołobrzeg
Partner Główny: PKN ORLEN
Oficjalny Partner: Polska Fundacja Narodowa
Partnerzy: Gmina Miasto Kołobrzeg, Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego, Origami BTL Solutions, Stowarzyszenie Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych SAWP, Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kołobrzegu, Regionalne Centrum Kultury im. Zbigniewa Herberta w Kołobrzegu, Wydawnictwo Biały Kruk.
Głównym patronem medialnym jest Telewizja Polska S.A.
Głównym patronem radiowym jest Audytorium 17 Regionalne Rozgłośnie Polskiego Radia .
Partnerami medialnymi są także: TVP3 Szczecin, Polskie Radio Koszalin, Polskie Radio Rzeszów, Telewizja Kablowa Kołobrzeg, portal miastokolobrzeg.pl oraz Radio Plus Koszalin.